GENETIKA, Vol. 44, broj 3 (2012)
Slaviša STOJKOVIĆ, Nebojša DELETIĆ, Miroljub AKSIĆ, Dragoljub BEKOVIĆ, Vladan DJURIĆ
PARAMETRI VARIJABILNOSTI KOMPONENTI PRINOSA KOD RAZLIČITIH TIPOVA POTOMSTAVA JEDNE F3 POPULACIJE KUKURUZA [Izvod] [Rad]
Dejan CVIKIĆ, Jasmina ZDRAVKOVIĆ, Milan ZDRAVKOVIĆ, Nenad PAVLOVIĆ, Slađan ADŽIĆ, Mladen ĐORĐEVIĆ
DUŽINA ČUVANJA PLODOVA PARADAJZA (Lycopersicon esculentum Mill.) MUTANATA (nor i rin) I NJIHOVIH HIBRIDA U POSLE ŽETVENOM PERIODU [Izvod] [Rad]
Naser SABAGHNIA, Rahmatollah KARIMIZADEH, Mohtasham MOHAMMADI
GRUPISANJE GENOTIPOVA I USLOVA ŽIVOTNE SREDINE KORIŠĆENJEM KLASTER METODA KOJE SE ODNOSE NA INTERAKCIJU GENOTIP x ŽIVOTNA SREDINA U RAZLIČITIM USLOVIMA SREDINE [Izvod] [Rad]
Milomirka MADIĆ, Desimir KNEŽEVIĆ, Aleksandar PAUNOVIĆ, Dragan ĐUROVIĆ
GENETIČKA ANALIZA OSOBINA KLASA U UKRŠTANJU DVOREDOG I VIŠEREDOG JEČMA [Izvod] [Rad]
Rade MILETIĆ i Svetlana M. PAUNOVIĆ
IZUČAVANJE POPULACIJE OSKORUŠE (Sorbus domestica L) NA PODRUČJU ISTOČNE SRBIJE [Izvod] [Rad]
Victor M. SALCEDA i Carolina ARCEO MALDONADO
ODNOS POLOVA U PRIRODNIM POPULACIJAMA Drosophila pseudoobscura U MEKSIKU [Izvod] [Rad]
Novo PRŽULJ i Vojislava MOMČILOVIĆ
OSOBINE JAROG JEČMA U PANONSKOJ ZONI [Izvod] [Rad]
Bojana OREŠČANIN, Dragana MILADINOVIĆ, Ana
MARJANOVIĆ-JEROMELA, Slobodanka PAJEVIĆ, Milan BORIŠEV, Nataša NIKOLIĆ
REAKCIJA SORTI OZME ULJANE REPICE NA
POVEĆANE KONCENTRACIJE OLOVA [Izvod] [Rad]
diverzitet NUKLEARNIH KRATKIH TANDEMSKIH PONAVLJAJUĆIH (str) LOKUSA U REPREZENTATIVNOM UZORKU STANOVNIŠTVA SEVEROISTOČNE BOSNE I HERCEGOVINE [Izvod] [Rad]
Mirjana ŠIJAČIĆ-NIKOLIĆ, Dragica STANKOVIĆ, Borivoj KRSTIĆ, Dragica VILOTIĆ, Vladan IVETIĆ
POTENCIJAL RAZLIČITIH GENOTIPOVA LIPE (Tilia spp) U FITOEKSTRAKCIJI TEŠKIH METALA [Izvod] [Rad]
Dubravka SAVIĆ
GENETIČKI POTENCIJAL HIBRIDA PRAZILUKA I ZAVISNOST ADAPTACIJE NA INTERCEPCIJU SVETLOSTI I PRIHRANJIVANJE AZOTOM [Izvod] [Rad]
Suzana KRATOVALIEVA, Marija SRBINOSKA, Gordana POPSIMONOVA, Ana SELAMOVSKI, Vladimir MEGLIC, Violeta ANDJELKOVIC
UTICAJ ULTRAZVUKA NA DUŽINU KOLEOPTILA KOD KLIJANACA fam. POACEAE KAO ZNAČAJNOG PARAMETRA ZA PRI-BRIDING I OPLEMENJIVANJE [Izvod] [Rad]
Milan STEVANOVIC, Snežana MLADENOVIC DRINIC, Vesna DRAGICEVIC, Zoran CAMDŽIJA, Milomir FILIPOVIĆ, Nevena VELICKOVIC, Goran STANKOVIC
PROCENA NUTRITIVNOG KVALITETA HIBRIDA KUKURUZA NA OSNOVU HEMIJSKE KOMPOZICIJE ZRNA [Izvod] [Rad]
Ivana GLIŠIĆ, Radosav CEROVIĆ, Nebojša MILOŠEVIĆ, Milena ĐORĐEVIĆ i Sanja RADIČEVIĆ
INICIJALNO I FINALNO ZAMETANJE PLODOVA HIBRIDA ŠLJIVE (Prunus domestica L.) U ZAVISNOSTI OD TIPA OPRAŠIVANJA [Izvod] [Rad]
Primož TITAN, Vladimir MEGLIČ2, and Jernej ISKRA
KOMBINACIJSKA SPOSOBNOST I UČINAK HETEROZISA U GRUPI HEKSAPLOIDNIH PŠENICA [Izvod] [Rad]
Suzana PAVLOVIĆ, Slađan ADŽIĆ, Dejan CVIKIĆ, Jasmina ZDRAVKOVIĆ, Milan ZDRAVKOVIĆ
IN VITRO KULTURA KAO DEO PROCESA OPLEMENJIVANJA BRASSICA OLERACEA VAR. CAPITATA L. [Izvod] [Rad]
Slavica Čolić, Vera Rakonjac, Milica Fotirić Akši2, Dragan Nikolić,Vladislav OGNJANOV i Dragan RAHOVIĆ
Polimorfizam dehidrogenaza roda Prunus, podrod Cerasus [Izvod] [Rad]
Biljana Kuzmanovska, Rade Rusevski, Ljupcho Jankuloski, Mirjana Jankulovska, Dario IVIC, Katerina Bandzo
FENOTIPSKA I GENETSKA KARAKTERIZACIJA BOTRYTIS CINEREA IZOLATA SA PARADAJZA [Izvod] [Rad]
Milica RADOSAVLJEVIĆ, Marija MILAŠINOVIĆ-ŠEREMEŠIĆ, Dušanka TERZIĆ, Goran TODOROVIĆ, Zorica PAJIĆ, Milomir FILIPOVIĆ, Željko KAITOVIĆ,
Snežana MLADENOVIĆ DRINIĆ
UTICAJ HIBRIDA NA UGLJENE HIDRATE ZRNa I BILJke KUKURUZA [Izvod] [Rad]
Maja TOLINAČKI, Jelena LOZO, Katarina VELJOVIĆ, Milan KOJIĆ, Đorđe FIRA i Ljubiša TOPISIROVIĆ
IZUČAVANJE ANTIMIKROBNOG POTENCIJALA PRIRODNIH IZOLATA LACTOBACILLUS CASEI/PARACASEI GRUPE [Izvod] [Rad]
Mohammad JOUKI , Ahmad DADASHPOUR
UPOREDNO ISPITIVANJE FIZIOLOŠKO HEMIJSKIH PROMENA U DVE SORT JAGODE GAJENE U IRANU (cvs. KURDISTAN & SELVA) U TOKU SKLADIŠTENJA NA 40 C [Izvod] [Rad]
Aleksandar Lučić, Vasilije Isajev, Milan Mataruga, Ljubinko Rakonjac, Vladan Popović, Radovan Nevenić i Snežana Mladenović-Drinić
Analiza međupopulacionog varijabiliteta belog bora (Pinus sylvestris L.) upotrebom morfometrijskih markera [Izvod] [Rad]
Jasmina ZDRAVKOVIĆ, Živoslav MARKOVIĆ, Milan ZDRAVKOVIĆ, Mirjana MIJATOVIĆ, Nenad PAVLOVIĆ
KORIŠĆENJE MUTIRANIH GENOTIPOVA U SELEKCIJI PARADAJZA NA SPECIFIČNA SVOJSTVA U INSTITUTU ZA POVRTARSTVO [Izvod] [Rad]
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 3(2012), str. 441-448
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:633.15
DOI: 10.2298/GENSR1203441S
Original scientific paper
PARAMETRI VARIJABILNOSTI KOMPONENTI PRINOSA KOD RAZLIČITIH TIPOVA POTOMSTAVA JEDNE F3 POPULACIJE KUKURUZA
Izvod
Žitarice imaju važnu ulogu u ljudskoj ishrani, pa se oplemenjivanjem teži da se dobiju sorte sa visokim genetičkim potencijalom za prinos. One odgovaraju savremenoj poljoprivrednoj proizvodnji, koja uključuje širenje intenzivnih sorti na velikim površinama i kriterijume oplemenjivanja vodi u istom smeru. Posledica je drastično smanjenje broja vrsta i genotipova (genetička erozija), odnosno suženje biološke raznovrsnosti lokalnih populacija i spontanih srodnika (biodiverziteta) strnih žita.
Na osnovu detaljnog inventarisanja na teritoriji Crne Gore i delimično u istočnoj Srbiji, uočena je ugroženost genskog fonda strnih žita. Razlog ovome je prelazak na drugu vrstu poljoprivredne proizvodnje, promena namene zemljišta, prisustvo staračkih domaćinstava, klimatske promene, kao i korišćenje intenzivnih sorti žitarica. Stare sorte i lokalne populacije predstavljaju originalnu genetičku varijabilnost, mogu da se koriste u programima oplemenjivanja i u organskoj proizvodnji. Stoga je bitno da se preduzmu mere za očuvanje genetičkih resursa žitarica.
Autor za kontakt: Slaviša Stojković, Poljoprivredni fakultet Kosovska Mitrovica – Lešak, Kopaonička bb, 38219 Lešak, Srbija, Tel/fax: +3812888261, E-mail: slavisa.stojkovic@pr.ac.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No.32(2012), str.
449-456
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.633
Originlani naučni rad
DUŽINA ČUVANJA PLODOVA PARADAJZA (Lycopersicon esculentum Mill.) MUTANATA (nor i rin) I NJIHOVIH HIBRIDA U POSLE ŽETVENOM PERIODU
Dejan CVIKIĆ, Jasmina ZDRAVKOVIĆ, Milan ZDRAVKOVIĆ, Nenad PAVLOVIĆ, Slađan ADŽIĆ i Mladen ĐORĐEVIĆ
Institut za povrtarstvo doo, Smederevska Palanka, Srbija
Izvod
Izvršena su ukrštanja dve linije paradajza sa normalnim periodom sazrevanja plodova (NR-1 i NR-2) i dve mutantne linije (NR-10 nor i NR-12 rin) kod kojih je period sazrevanja odložen (shelf life). Izvršena je determinacija mutantnih gena pomoću χ2 testa na uzorku od 100 plodova F2 generacije.
Plodovi su ubrani 65 dana od antezisa i čuvani u periodu od 60 dana, kada je izvršeno šest evaluacija. Podaci su uzimani u intervalima na svakih 10 dana na roditeljskim linijama i potomstvu F1 i F2 generacije. Testiranje varijanse izvršeno je na osnovu jednofaktorijalne i dvofaktorijalne analize na osnovu kojih su izvršena grupna poređenja korišćenjem složenih kontrasta. Plodovi su čuvani u kontrolisanim uslovima (u mraku, na temperaturi od 5oC).
Možemo reći da genotipovi paradajza sa nor ili rin genom poseduju poželjne osobine (odloženo sazrevanje, mogućnost dugog čuvanja, kao i veliku čvrstinu ploda) koje zahtevaju savremeni pravci selekcije, te ih s toga treba uključiti u selekcione programe koje za cilj imaju stvaranje komercijalnih F1 hibrida.
Autor za kontakt: Dejan Cvikić, Institute for Vegetable Crops, Karađorđeva 71, 11420 Smederevska Palanka, Srbija, Tel: 381 26 323 170, fax 381 26 323 785, e-mail: dcvikic@institut-palanka.co.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 3 (2012), str. 457 - 473
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:635
Originalni naučni rad
GRUPISANJE GENOTIPOVA I USLOVA ŽIVOTNE SREDINE KORIŠĆENJEM KLASTER METODA KOJE SE ODNOSE NA INTERAKCIJU GENOTIP x ŽIVOTNA SREDINA U RAZLIČITIM USLOVIMA SREDINE
Naser SABAGHNIA1*, Rahmatollah KARIMIZADEH2, Mohtasham MOHAMMADI2
1 Odelenje za poljprivredu i oplemenjivanje biljaka, Poljoprivredni fakultet, Maragheb
Univerzitet, Maragheh, Iran.
Izvod
Sočivo (Lens culinaris Medik.) je značajan izvor protein i ugljenih hidrata u hrani stanovništva zemalja u razvoju a popularno je u razvijenim zemljama kao komponenta zdrave hrane. Deset genotipova sočiva je testirano na prinos u pet različitih uslova gajenja u toku dve uzastopne godine u cilju klasifikacije genotipova prema stabilnosti prinosa. Prinos semena je varirao od 989,3 do 1367,00 kg ha-1 a koeficijent linearne regresije je varirao od 0,75 – 1.18. Kombinovana analiza variance pokazuje da su efekti okoline (E) i interakcija genotipa i okoline (GE) bile visoko značajne dok je nivo statističke značajnosti glavnog efekta genotipa (G) bio 0.05. Korišćene su četiri različite metode grupisanja genotipova i okoline (klaster analiza) . Prema dobijenim dendrogramima grupisanja rezultata analize regresije genotipova dobijene su dve različite grrupe genotipova zasnovane na rezultatima ispitivanja genotipa (G) plus genopip x okolina (GE) i samo GE (genopip x okolina). Dendogrami dobijeni ANOVA metodom analize ukazuju na 5 grupa zasnovanih na G i GE i četiri grupe zasnovane na rezultatima ispitivanja GE. Also, the dendograms of ANOVA methods indicated 5 groups based on G and GE sources and 4 groups based on GE sources. Prema dendogramima metoda analize regresije okoline utvrđeno je 5 različitih grupa zasnovanih na G plus GE dok rezultati ANOVA metoda ukazuje na 9 grupazasnovanih na G I GE I 3 grupe zasnovane na analizi GE. Pomenute grupe su određene i korišćenjem F- testa, empirijskog kriterijuma za grupisanje (klastering). Genotipovi sa visokim prosečnim prinosom su G2 ( 1145,3 kg ha-1 ), G8 (1200.2 kg ha-1) I G9 (1267.9 kg ha-1) mogu da se preporuče kao najbolji genotipovi za gajenje.
Autor za kontakt: Naser Sabaghnia, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture,University of Maragheh,Maragheh, P.O. Box 55181-83111, Iran,Tel: +98-421-2273070,Fax: +98-421-2276060, E-mail sabaghnia@maragheh.ac.ir, sabaghnia@yahoo.com
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No.3 (2012), str. 475 -.482
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575: 633. 16
Originalni naučni rad
GENETIČKA ANALIZA OSOBINA KLASA U UKRŠTANJU DVOREDOG
I VIŠEREDOG JEČMA
Milomirka MADIĆ1, Desimir KNEŽEVIĆ2, Aleksandar PAUNOVIĆ1, Dragan
ĐUROVIĆ1
1Univerzitet u Kragujevcu, Agronomski fakultet, Čačak
2Univerzitet u Prištini (Kosovska Mitrovica), Poljoprivredni fakultet, Lešak
Izvod
Za ispitivanje, načina nasleđivanja i komponenti genetičke varijanse dužine klasa, broja i mase zrna po klasu analiziran je materijal četiri roditeljska genotipa i njihovi hibridi F1 i F2 generacije dobijeni nepotpunim dialelnim ukrštanjem. Za ukrštanja odabrani su genotipovi višeredog ječma HVW-247, Partizan i dvoredog KG-15 i NS-293 na bazi koncepta svojstva pri čemu su roditelji bili divergentni za dužinu klasa, broj i masu zrna po klasu.
Srednje vrednosti dužine klasa u F1 i F2 generaciji su intermedijarne ili se približavaju roditelju sa većom dužinom klasa, a način nasleđivanja je parcijalna dominacija, dominacija ili superdominacija, zavisno od kombinacije ukrštanja. U ukrštanju šestoredi x šestoredi i dvoredi x dvoredi u nasleđivanju broja i mase zrna po klasu preovladava dominacija većeg broja zrna po klasu, odnosno veće mase zrna po klasu, a u ukrštanju šestoredi x dvoredi parcijalna dominacija.
Autor za kontakt: Milomirka Madić, University of Kragujevac, Faculty of Agronomy, Cara Dušana 34, 3200 Čačak Phone +38132 303 410;
e-mail: mmadic@tfc.kg.ac.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 3 (2012), str. 483-490
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:630
DOI:10.2298/GENSR1203483M
Originalni
naučni rad
IZUČAVANJE POPULACIJE OSKORUŠE (Sorbus domestica L)
NA PODRUČJU ISTOČNE SRBIJE
Rade MILETIĆ i Svetlana M. PAUNOVIĆ
Institut za voćarstvo, Čačak, Srbija
Izvod
Populacije svih voćnih vrsta, uključujući i populaciju oskoruše (Sorbus domestica L) predstavljaju bogatstvo različitog genetičkog materijala, nezaobilaznog u selekciji i stvaranju novih sorti i podloga. Osnovni cilj istraživanja bio je proučavanje populacije oskoruše na području istočne Srbije, radi odabiranja dobrih selekcija čiji plodovi mogu da se koriste u ishrani, sveži ili prerađeni, i genotipova pogodnih za stvaranje novih sorti i podloga. U populaciji je ocenjivana starost i dimenzije stabala i važnije osobina plodova oskoruše (oblik, krupnoća i sadržaj ukupno rastvorljivih suvih materija). Proučavana populacija odlikovala se stablima starosti od 50 do 100 godina. Zastupljenost sitnih plodova mase od 7,5-9,8 g bila je u 52,3% stabala, srednje krupnih od 10,3-18,6 g u 41,1% stabala i krupnih od 21,7-25,6 g u 6,60% stabala. Visina plodova kretala se od 18,6-33,4 mm, debljina od 22,8-37,4 mm, dužina peteljke od 1,8-3,7 mm, dok je sadržaj ukupno rastvorljivih suvih materija iznosio od 15,7-22,5%. U radu su prikazane i osobine pojedinih superiornih stabala, koja zaslužuju veću pažnju u cilju razmnožavanja, kolekcionisanja i komercijalnog gajenja. Izdvojene perspektivne selekcije odlikovale su se prosečnom masom plodova od 19,4 g, visinom od 33,0 mm, debljinom od 29,6 mm, dužinom peteljke od 4,08 mm i sadržajem rastvorljivih suvih materija u svežim plodovima od 20,5%, a u gnjilim od 23,4%.
Autor za kontakt: Rade Miletić, Institut za voćarstvo, Kralja Petra I, 9,32000 Čačak, Srbija,Tlf. 032/221-375,Fax 032/221-391,e-mail; radem@tfc.kg.ac.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 3 (2012), pp. 491-498
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575
Originlani naučni rad
ODNOS POLOVA U PRIRODNIM POPULACIJAMA Drosophila pseudoobscura
U MEKSIKU
Victor M. SALCEDA i Carolina ARCEO MALDONADO
Odelenje za biologiju, Nacionalni Institut za nuklearna istraživanja Carretera México- La Marquesa, Ocoyoacac, Meksiko
.
Izvod
Većina populacija pokazuje iste odnose jedinki oba pola. Kod diploidnih vrsta odnos polova je determinisan genetičkim balansom polnih hromozoma. Kod Drosophila vrsta pol je determinisan odnosom X – hromozoma prema autozomima a kod nekih vrsta gena zavisi od prisustva inverzija u polnim hromozomima. U radu su predstavljeni rezultati odnosa polova u 27 prirodnih populacija Drosophila pseudoobscura koje žive u Meksiku. Utvrđen je broj ženki sakupljenih u prirodnim uslovima, odnos polova je izračunat i nazvan generacija P, gajene su individualno i ostavljene da daju potomstvo koje je kvantifikovano u nameri da se dobije njihov odnos polova označen kao F1 generacija. Odnos polova je izračunat korišćenjem jednačine: broj muških individual pomnožen sa 100 što je podeljeno sa brojem ženki kako je predložio Darvin (1871). Odnos polova svake populacije je uzet kao prosek svih individua izbrojanih u svakom uzorku. Utvrđene vrednosti su varirale između različitih generacija i populacija: za generaciju P vrednosti su varirale od 37.4 do 190,4 a u generaciji F1 do 96,4 mužjaka na svakih 100 ženki. Prema njihovoj geografskoj distribuciji formirane su četiri Sever-Jug preseka i u njima su proseci varirali od 60,8 do 81,7 mužjaka na svakih 100 ženki. Dobijeni podaci ukazuju da u populacijama Meksika ima više ženki nego mužjaka sa izuzecima više mužjaka nego ženki.
Autor za kontakt: Victor M. Salceda, Departamento de Biología, Instituto Nacional de Investigaciones Nucleares, km 36.5 Carretera México-Toluca S/N,La Marquesa, Ocoyoacac, Edo. de México .P. 52750, victor.salceda@inin.gob.mx.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 3(2012), pp. 499-512
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:63.16
DOI:
10.2298/GENSR1203499P
Originani naučni rad
OSOBINE JAROG JEČMA U PANONSKOJ ZONI
Novo PRŽULJ1 i Vojislava MOMČILOVIĆ1
1Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad, Srbija
Izvod
Ekološki uslovi u Panonskoj zoni odlikuju se umereno visokim temperaturama i delimičnim deficitom vode tokom perioda nalivanja zrna jarog ječma, mada su niske temperature i deficit vode mogući i u periodu do cvetanja. U sedmogodišnjim istraživanjima proučavano je variranje nekih fizioloških, morfoloških i produktivnih osobina jarog dvoredog ječma u uslovima Panonske zone, na lokalitetu Novi Sad. Prosečna dužina perioda od nicanja do cvetanja- vegetativni period, iznosila je 777°C sume aktivnih temperatura, perioda nalivanja zrna 782°C, visina stabljike 78 cm, broj klasova po m-2 523, broj zrna po klasu 28,2, masa hiljadu zrna 43,2 g i prinos zrna 6,26 t ha-1. Heritabilnost je varirala od 0,66 za prinos do 0,94 za vegetativni period i period nalivanja zrna. Varijabilnost svih ispitivanih osobina bila je određena genotipom, godinom i interakcijom genotip x godina. Ova istraživanja su potvrdila da je izbor odgovarajućih sorti za agroekološke uslove Panonske zone moguć iz dovoljno široke genetičke varijabilnosti. Intenzivan oplemenjivački rad, testiranje velikog broja sortu radi izbora najpovoljnijih za određeno područje i definisanje adekvatne tehnologije proizvodnje osnova su za postizanje visokog prinosa i dobrog kvaliteta pivskog ječma.
Autor za kontakt: Novo Pržulj, Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Maksima Gorkog 30, 21000 Novi Sad, Srbija, e-mail: novo.przulj@ifvcns.ns.ac.rs, Telefon: 021 4898 220, fax: 021 4898 222
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No.3 (2012), pp. 513-519
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.633.85
Originani naučni rad
REAKCIJA SORTI OZME ULJANE REPICE NA POVEĆANE KONCENTRACIJE OLOVA
Bojana OREŠČANIN1, Dragana MILADINOVIĆ2, Ana MARJANOVIĆ-JEROMELA2, Slobodanka PAJEVIĆ1, Milan BORIŠEV1, Nataša NIKOLIĆ1
1Univerzitet u Novom Sadu, Prirodno-matematički fakulteet, Departman za biologiju i ekologiju, Novi Sad
2Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Izvod
Metode remedijacije omogućavaju uklanjanje metala iz kontaminiranog zemljišta, a fitoremedijacija, tehnologija za čišćenje kontaminiranog zemljišta i otpadnih materijala uz pomoć biljaka, se sve više koristi u ove svrhe. Brassica napus L., kao jedna od najznačajnijih uljanih biljnih vrsta sa visokom produkcijom biomase, postaje sve više i više zanimljiva za upotrebu u fitoekstrakciji, s obzirom da se pokazala tolerantnom prema višim koncentracijama teških metala. Cilj rada je bio da se ispita reakcija tri komercijalne sorte ozime uljane repice, Banaćanke, Slavice i Kate, na povećane koncentracije olova u in vitro uslovima. Značajno smanjenje dužine korena biljaka tretiranih sa olovom je primećeno samo kod sorte Slavica, što ukazuje na osetljivost ove sorte na povećane koncentracije ovog teškog metala. Kako je kod sorte Kata uočeno značajno smanjenje dužine nadzemnog dela prilikom tretmana sa olovom, može se konstatovati da je sorta Banaćanka najtolerantnija na primenjene koncentracije olova, jer nije bilo značajnih promena u rastu i akumulaciji biomase pri svim tretmanima osim jednog, tako da se ova sorta može se preporučiti za dalju upotrebu u fitoremedijaciji.
Autor za kontakt: Ana Marjanović-Jeromela, Institute of Field and Vegetable Crops, Maksima Gorkog 30, 21000 Novi Sad; Phone: 0214898115; Fax: 021 6413833; E-mail: ana.jeromela@ifvcns.ns.ac.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No.3 (2012), pp. 521-536
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575
Originani naučni rad
diverzitet NUKLEARNIH KRATKIH TANDEMSKIH PONAVLJAJUĆIH (str) LOKUSA U REPREZENTATIVNOM UZORKU STANOVNIŠTVA SEVEROISTOČNE BOSNE I HERCEGOVINE
Vesna HADŽIAVDIĆ1, Damir MARJANOVIĆ 3,4, Naris POJSKIĆ3, Rifat HADŽISELIMOVIĆ2,3, Kasim BAJROVIĆ3, Zana DOLIĆANIN5, Izet EMINOVIĆ2
1 Prirodono-matematički fakultet, Odsjek za biologiju, Univerzitet u Tuzli, Tuzla, Bosna i Hercegovina
2 Prirodono-matematički fakultet, Odsjek za biologiju, Univerzitet u Sarajevu, Sarajevo, Bosna i Hercegovina
3 Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju, Univerzitet u Sarajevu, Sarajevo, Bosna i Hercegovina
4 Genos. d.o.o., Zagreb, Hrvatska
5Državni univerzitet u Novom Pazaru
Izvod
Bosne i Hercegovine. Obrađeno je 437 uzoraka uzetih od nesrodnih individua, prikazana su tri primjera dokazivanja paterniteta. Uspješnost detekcija profila u istraživanju ukazuje na odgovarajući izbor metode ekstrakcije, amplifikacije i genotipizacije STR lokusa sa PowerPlextm16 (PP 16 Promega) na ABI Prism 3100 Genetic Analyser. Genetička analiza alelnih varijanti na 15 STR lokusa PowerPlex tm16 kita detektirala je 17 uzoraka determiniranih kao rijetke alelne varijante ili mikrovarijante. Uzorci su razdijeljeni u 15 različitih alelnih varijanti na 7 različitih lokusa i to: u lokusu D7S820, D16S539, D3S1358, D18S51, PENTA D, PENTA E i u lokusu vWA.
Genetička analiza mutacija u slučajevima paterniteta determinirala je tri primjera jednostepenih mutacije u lokusima FGA, Penta D i D3S1358. Genetička analiza observiranih STR lokusa detektovala je i tri alelnu varijantu genotipske kombinacije 7/10/11.3 u lokusu D7S820 Tipa II. Populacijsko genetička analiza STR lokusa u reprezentativnom uzorku stanovništva sjeveroistočne Bosne i Hercegovine obuhvatila je primjenu testova procjene unutar populacijskog genetičkog diverziteta i interpopulacijskog diverziteta, zatim genetičke različitosti između populacija: sjeveroistočne Bosne i Hercegovine (BH) i BH opšte referentne populacije, te populacija Hrvatske, Makedonije, Srbije i Slovenije.
Na osnovu rezultata analize specifičnih forenzičkih parametara, može se smatrati da je najinformativnijim marker Penta E za populacijsko genetičke analize i forenzička testiranja u populaciji sjeveroistočne Bosne i Hercegovine. Rezultati istraživanja slični su regionalnim «STR bazama podataka» ovog dijela Europe.
Autor za kontakt: Eminović Izet, Faculty of Science, Department of Biology, University of Sarajevo, Sarajevo, Bosnia and Herzegovina, Zmaja od Bosne 33-35. Tel/ +387 33 723 723. Fax/ +387 33 649 359., E-mail: eminovicizet@.gmail.com
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 3 (2012), pp. 537-548
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:630
Originani naučni rad
POTENCIJAL RAZLIČITIH GENOTIPOVA LIPE (Tilia spp)
U FITOEKSTRAKCIJI TEŠKIH METALA
Mirjana ŠIJAČIĆ-NIKOLIĆ1, Dragica STANKOVIĆ1, Borivoj KRSTIĆ2,
Dragica VILOTIĆ1, Vladan IVETIĆ1
1Šumarski fakultet – Univerzitet u Beogradu, beograd, Srbija,
2Prirodno matematički fakultet – univerzitet Novi Sad, Novi Sad, Srbija
Izvod
Istraživanja sadržaja teških metala (Pb, Mn, Zn, Ni, Fe) u zemljištu na području NP „Fruška gora”, duž magistralnog puta M21, pokazuju manje vrednosti od zakonom propisanih za mangan, cink i gvožđe. Vrednosti iznad maksimalno dozvoljene količine konstatovane su samo za nikl. Sadržaj teških metala u listovima lipe, kod 12 analiziranih genotipova, je daleko ispod prosečnih vrednosti prema ECCE kod svih genotipova osim kod genotipa 7 za olovo i genotipa 7 i 8 za gvožđe. Rezultati analize komponenti varijanse, pokazuju, da od četiri komponente (lokalitet, genotip, lokalitet x genotip i greška) interakcija između lokaliteta i genotipa jedina ne doprinosi varijansi. Na sadržaj Pb, Mn, Fe i Zn u listovima, prvenstveno utiče genotip, dok se sadržaj Ni u listovima može smatrati posledicom lokaliteta. Selekcija genotipova koji su sposobni da usvajaju veće količine teških metala od ostalih, može poslužiti kao dobra osnova fitoekstrakciji kao tehnologiji kojom se teški metali, metaloidi i radionuklidi uklanjaju iz životne sredine korišćenjem pogodnih vrsta i genotipova biljaka, sposobnih da date polutante usvoje i akumuliraju u delovima biljnog tkiva.
Autor za kontakt: Mirjana Šijačić-Nikolić, Faculty of Forestry – University of Belgrade, no.1 Kneza Viseslava street, 11000 Belgrade, Serbia, tel. +381 11 3053 873, e-mail: sijacic68@open.telekom.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 3(2012),
str. 549 -559.
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:635
DOI:
10.2298/GENSR1203549S
Originani naučni rad
GENETIČKI POTENCIJAL HIBRIDA PRAZILUKA I ZAVISNOST ADAPTACIJE NA INTERCEPCIJU SVETLOSTI I PRIHRANJIVANJE AZOTOM
Dubravka SAVIĆ
Poljoprivredni fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd, Srbija
Izvod
Dobijeni rezultati u ispitivanjima hibrida praziluka na genotipsko ispoljavanje prinosa, pomoću utvrđivanja intercepcije svetlosti lisnog pokrivača praziluka gajenog na otvorenom polju u uslovima dodatne mineralne ishrane azotom. Pokazano je da uticaj varijante đubrenja nije značajno statistički povezano sa produktivnošću useva, ali srednje odstupanje pokazuje da je za ostale ispitivane parametre varijanta 125 +125 efikasnija od varijante 250+0 prilikom berbe 91. dana od dana rasađivanja. U navedenim ispitivanjima posebna pažnja je posvećena ulozi genotipa i dinamici parametara azota u suvoj materiji useva praziluka kroz intercepciju svetlosti, koja može da pruži informacije o optimalnoj ishrani azotom u različitim fazama rastenja i razvića biljaka praziluka tokom vegetacionog perioda.
Autor za kontakt: Dubravka,Savić, University of Belgrade, Faculty of Agriculture, Institute of Field and Vegetable Crop Science, 11080 Belgrade, Serbia
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 3 (2012), str. 561 -570
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:636
DOI:
10.2298/GENSR1203561K
Original scientific paper Originani naučni rad
UTICAJ ULTRAZVUKA DUŽINU KOLEOPTILA KOD KLIJANACA fam. POACEAE KAO ZNAČAJNOG PARAMETRA ZA PRI-BRIDING I OPLEMENJIVANJE
Suzana KRATOVALIEVA1, Marija SRBINOSKA2, Gordana POPSIMONOVA1, Ana SELAMOVSKA1, Vladimir MEGLIC3, Violeta ANDJELKOVIC4
1Poljoprivredni institut, Univerzitet Sv. Kiril i Metodij, Skoplje, Republika Makedonija
2 Naučni institute za duvan, Univerzitet Sv. Kliment Ohridski, Prilep, Republika Makedonija
4 Poljoprivredni institut Slovenije, Ljubljana, Slovenija
4Institut za kukuruz “Zemun Polje”, Beograd, Srbija
Izvod
Studija istražuje efekat ultrazvuka na dužinu koleoptila i mezokotila kod klijanaca starih autohtonih sorata iz fam. Poaceae: ovas (Avena sativa L.) brodski, raž (Secale cereale L.) rakotinska, Triticale svetinikolsko i pšenica (Triticum aestivum L.) govrlevska. Tretmani su izvedeni sa frekvencijom od 30-40 kHz u termostatskom ultrazvučnom kupatilu na konstantnoj temperaturi od 25ºC u trajanju od 15 min. Ultrazvučni efekat se reflektuje na dužinu koleoptila i mezokotila, i pored toga što je njihov rast genetski predodredjen. Najduži koleoptil je izmeren kod Triticale-a (3.3-5.5 cm) i približne dužine kod raži (3.0-6.1 cm). Najduži mezokotil razvija raž (5.525 cm ± 0.697). Veća dužina koleoptila u semena tretiranom ultrazvukom ukazuje na brži razvoj klijanaca, bolji vodni režim i brži razvoj i pojavu prvih listova. Korelacioni kojeficient je vrlo visok (0.821) kao i R2 (67,472%) što ukazuje na zavisnost varijabli dužina koleoptila (zavisna) i dužina mezokotila (nezavisna). Upotrebom ultrazvuka može se skratiti period klijanja, poboljšati vodni režim, a ranijim setvom dobiti zadovoljavajući prinosi i u uslovima globalnih klimatskih promena.
Autor za kontakt: Suzana Kratovalieva, Institute of Agriculture, Aleksandar Makedonski bb, 1000 Skopje, R.Macedonia, Phone/fax +38923230910/+38923114283,E-mail: suzanakrat@yahoo.com
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No.3 (2012), str. 571 -582
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:633.15
Originalni naučni rad
PROCENA NUTRITIVNOG KVALITETA HIBRIDA KUKURUZA NA
OSNOVU HEMIJSKE KOMPOZICIJE ZRNA
M. STEVANOVIC1, S. MLADENOVIC DRINIC1, V. DRAGICEVIC1, Z.
CAMDŽIJA1, M. FILIPOVIĆ1, N. VELICKOVIC2, G. STANKOVIC1
1 Institut za kukuruz “Zemun Polje”, Zemun Polje, Srbjia
2Prirodno-matematicki fakultet, Univerzitet u Novom Sadu, Novi Sad, Srbija
Izvod
U ovom radu je analizirana hemijska kompozicija zrna 20 hibrida kukuruza razlicitih FAO grupa zrenja sa ciljem da se definiše njihova nutritivna vrednost na osnovu osnovnih biohemijskih komponenti zrna: skroba, proteina, ulja, fitata neorganskog fosfora, fenola i mase 1000 zrna. Eksperiment je postavljen u u blok dizajnu (RCBD) na eksperimentalnim poljima Instituta za kukuruz u Zemun Polju tokom sezone 2009. Prosecne vrednosti proteina, ulja i skroba analiziranih hibrida kukuruza iznosile su 10.5%, 4.7% and 80.8%, respektivno. Hibridi FAO grupe zrenja 600 imali su najvecu masu 1000 zrna (u proseku 419.5 g). Uocena je varijabilnost u sadržaju fitina kod analiziranih hibrida i ona je iznosila od 2.64 do 3.75, sa prosecnom vrednošcu od 3.44 g kg-1. Koncentracija neorganskog fosfor (Pi) se kretala od 0.120 μg g-1 (ZP 805) do 0.415 μg g-1 (ZP 588ex), sa prosekom od 0.24 μg g-1. Sadržaj solubilnih proteina je varirao od 54.33 do 78.74 mg g-1. Visoko pozitivna korelacija uocena je izmedu sadržaja protein i ulja u zrnu, kao i izmedu skroba i fenola. Fitat je bio u pozitivnoj korelaciji sa proteinima, ali ova korelacija nije bila statisticki znacajna, dok je korelacija izmedu fitata i mase 1000 zrna pozitivna i signifikantna. Negativna korelacija je uocena izmedu fitata i skroba.
Autor za kontakt: Milan Stevanovic,Maize Research Institute “Zemun Polje”, Slobodana Bajica 1, 11185 Zemun Polje, Serbia,E-mail: mstevanovic@mrizp.rs Tel: +381 60 704 19 82
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No.3(2012), str. 583-593
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:630
Originlani naučni rad
INICIJALNO I FINALNO ZAMETANJE PLODOVA HIBRIDA ŠLJIVE (Prunus domestica L.) U ZAVISNOSTI OD TIPA OPRAŠIVANJA
Ivana GLIŠIĆ, Radosav CEROVIĆ, Nebojša MILOŠEVIĆ,
Milena ĐORĐEVIĆ i Sanja RADIČEVIĆ
Institut za voćarstvo, Čačak, Srbija
Izvod
U radu su prikazani rezultati dvogodišnjih ispitivanja (2009-2010. godina) inicijalnog i finalnog zametanja plodova perspektivnih hibrida šljive (Prunus domestica L.), stvorenih u Institutu za voćarstvo u Čačku, u zavisnosti od tipa oprašivanja. Ispitivani su hibridi: 38/62/70 (‘Hall’ x ‘California Blue’), IV/63/81 (‘Large Sugar Prune’ x ‘Scoldus’), 32/21/87 (‘Stanley’ x ‘Scoldus’), 22/17/87 (‘Čačanska najbolja’ x ‘Zh'lta Butilcovidna’), 29/29/87 (‘Stanley’ x ‘Scoldus’) i 34/41/87 (‘Valjevka’ x ‘Čačanska lepotica’). Inicijalno i finalno zametanje plodova ispitivani su u varijantama samooprašivanja i slobodnog oprašivanja. Istovremeno je obavljeno ispitivanje klijavosti polena in vitro, karakteristika fenofaze cvetanja i obilnosti cvetanja. Generalno se uočava niža obilnost cvetanja u toku druge godine ispitivanja. Klijavost polena je varirala od prosečno 25,31% (hibrid 29/29/87) do 40,01% (hibrid 38/62/70). Sa prosečno 31,59% finalno zametnutih plodova u varijanti samooprašivanja i 29,38% u varijanti slobodnog oprašivanja hibrid 34/41/87 je dao najbolje rezultate, dok su najslabiji rezultati sa prosečno 1,61% finalno zametnutih plodova u varijanti samooprašivanja i 7,69% u varijanti slobodnog oprašivanja dobijeni kod hibrida 32/21/87.
Autor za kontakt: Ivana Glišić, Fruit Research Institute, Kralja Petra I 9, 32000 Čačak, Serbia, Phone: 032/221-375, Fax: 032/221-391, E-mail: glisiciva2004@yahoo.com
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 3(2012), str.
595 -609
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:633.11
DOI:
10.2298/GENSR1203595T
Originalni naučni rad
KOMBINACIJSKA SPOSOBNOST I UČINAK HETEROZISA
U GRUPI HEKSAPLOIDNIH PŠENICA
Primož TITAN1, Vladimir MEGLIČ 2, and Jernej ISKRA3
1 SEMENARNA Ljubljana, d.d., Ljubljana, Slovenia
2 Agricultural Institute of Slovenia, Ljubljana, Slovenia
3“Jožef Stefan” Institute, , Slovenia
Izvod
Glavni cilj uzgoja hibridne pšenice je identifikacija roditelja sa visokom specifičnom kombinacionom sposobnošću radi prinosa i drugim agronomskim osobinama. Ovi podaci pojednostavljuju razvoj hibridnih kombinacija sa visokim nivoom heterozisa u prvoj filijalnoj generaciji (F1 generacija). Mogućnost povećanja nivoa heterozisa u germplazmi obične pšenice (Triticum aestivum L.) predstavlja i tako upotreba materijala iz heksaploidne grupe pšenica (npr. Triticum spelta L. Triticum compactum HOST).
Studija kombinacione sposobnosti i efekta heterozisa u heksaploidnoj grupi pšenica je sprovedena sa ukrštanjem između trinajstih inbred linija obične pšenice (6 linija x 7 testera) i međuvrstnih hibrida (T. aestivum L. × T. spelta L., T. aestivum L. × T. compactum HOST, T. aestivum L. × T. sphaerococcum PERCIV., T. aestivum L. × T. macha DEKAPR. et MENABDE, T. aestivum L. × T. vavilovii (THUM.) JAKUBZ.). 42 F1 hibrida obične pšenice su testirana tokom dve sezone (2010/11 and 2011/12) u Selekcionom centru Ptuj. Ogled je sproveden po slučajnom blok sistemu sa četiri ponavljanja. 43 međuvrstnih F1 hibrida je testirano tokom sezone 2011/12 na istoj lokaciji a ogled je sproveden po slučajnom blok sistemu sa tri ponavljanja. Rezultati su analizirani uz pomoć statističkog paketa AGROBASE generation II i STATGRAPHICS Centurion XVI.
Analiza varijanse je pokazala značajne varijanse i OKS i PKS (P < 0,01). Uopšteno, varijanse PKS su bile niže od varijansi OKS. Primetili smo da je poboljšanje nivoa heterozisa u germplazmi pšenice putem upotrebe sorodnika sa istim genomom (BAD) moguća. Primer toga je međuvrstni F1 hibrid između pšenice sorte Garcia i akcesije vrste Triticum sphaerococcum PERCIV.
Autor za kontakt: Vladimir Meglič, Agricultural Institute of Slovenia, Hacquetova ulica 17, 1000 Ljubljana, Slovenia, Phone: 00386 1 28 05 180. Fax: 00386 1 28 05 255.E-mail: vladimir.meglic@kis.si.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 3(2012), str. 611-618
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:635
DOI:
10.2298/GENSR1203611J
Originalni naučni rad
IN VITRO KULTURA KAO DEO PROCESA OPLEMENJIVANJA BRASSICA OLERACEA VAR. CAPITATA L.
Suzana PAVLOVIĆ, Slađan ADŽIĆ , Dejan CVIKIĆ, Jasmina ZDRAVKOVIĆ, Milan ZDRAVKOVIĆ
1Institut za povrtarstvo doo, Smederevska Palanka, Srbija
Izvod
Kod četrnaest genotipova kupusa (Brassica oleracea var. capitata L.), koji su deo kolekcije Instituta za povrtarstvo, ispitana je sposobnost in vitro regeneracije pupoljaka. Ranih kupusa je bilo pet gonotipova, dok je kasnih kupusa bilo devet genotipova. Bočni pupoljci biljaka gajenih na otvorenom polju korišćeni su kao eksplantati. Kod svih genotipova bočni pupoljci su pokazali visok procenat regeneracije pupoljaka, od 80% do 100%. Inkubirani su na Murashige and Skoog’s (MS) hranljivoj podlozi sa dodatkom 1.0 i 2.0 mgl-1 benziladenina (BA) ili 1.0 mgl-1 6-furfurilaminopurina (KIN) u kombinacija 0, 0.5 i 1.0 mgl-1 indole-3-butirične kiseline (IBA). Podloge koje su sadržale BA su bile optimalne, kako za regeneraciju pupoljaka, tako i za njhovu kasniju multiplikaciju. Kod obe grupe genotipova najveći indeks multiplikacije je postignut na podlozi sa dodatkom 2.0 mgl-1 BA i 1.0 mgl-1 IBA, kod R9 ranog genotipa (IM 8.53) i kod K1 kasnog genotipa (IM 10.06). Kod R5 ranog genotipa i kod K29 i K75 kasnih genotipova nije bilo multiplikacije na podlozi sa 1.0 mgl-1 KIN (IM 1.00). Takođe najmanji indeks multiplikacije kod svih genotipova je primećen na podlogama sa KIN (bez ili u kombinaciji sa IBA).
Autor za kontakt: Suzana Pavlović, Karadjordjeva 71, Smederevska Palanka, Serbia; phone: +381 26 317 170, fax: +381 26 317 785, e-mail: suzapavlovic@gmail.com
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No.3(2012), str. 619 -632
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:630
DOI:
10.2298/GENSR1203619C
Original scientific paper
Polimorfizam dehidrogenaza roda Prunus, podrod Cerasus
Slavica Čolić1, Vera Rakonjac2, Milica Fotirić Akšić2, Dragan Nikolić2,
Vladislav OGNJANOV3 i Dragan RAHOVIĆ1
1Institut za primenu nauke u poljoprivredi, Beograd, Srbija
2 Univerzitet u Beogradu, Poljoprivredni fakultet, Beograd, Srbija
2 Univerzitet u Novom Sadu, Poljoprivredni fakultet, Novi Sad, Srbija
Izvod
Polimorfizam dehidrogenaza proučavan je kod 36 genotipova višnje (Prunus cerasus L.), trešnje (P. avuim L.), magrive (P. mahaleb L.), stepske višnje (P. fruticosa Pall.), marele (P. gondounii Redh.), japanske ukrasne trešnje (P. serrulata Lindl.) kao i četiri interspecies hibrida koji se koriste kao standardne podloge za trešnju: Gisela 5, Gisela 6, Max Ma i Colt.. Za pripremanje enzimskog ekstrakta korišćena je unutrašnja kora jednogodišnjih grančica, prikipljenih u fazi mirovanja. Metoda vertikalne poliakrilamidne gel elektroforeze (PAGE) korišćena je za razdvajanje proteina za analizu enzimskih sistema: ADH (alkohol dehidrogenaze), FDH (format dehidrogenaze), GDH (glutamat dehidrogenaze), IDH (izocitrat dehidrogenaze), MDH (malat dehidrogenaze), PGD (fosfoglukonat dehidrogenaze) i SDH (šikimat dehidrogenaze). Polimorfizam je utvrđen za sve proučavane sisteme. Ukupno je utvrđeno 10 polimorfnih lokusa i to Adh -1 (3 genotipa) i Adh-2 (5 genotipova), Fdh-1 (2 genotipa), Gdh-1 (3 genotipa), Idh-1 (4 genotipa) i Idh -2 (5 genotipova), Mdh-1 (3 genotipa), Pgd-1 (4 genotipa), Sdh-1 (1 genotip) i Sdh-2 (3 genotipa). Primenom klaster analize dobijen je dendrogram na kome se mogu izdvojiti četiri grupe srodnih genotipova. Dobijeni rezultati ukazuju da se proučavani sistemi mogu uspešno koristiti u determinaciji roda Prunus, podroda Cerasus. Za utvrđivanje genetičke varijabilnosti najveći značaj imaju enzimski sistemi ADH, IDH i SDH. Polimrfizam FDH i GDH roda Prunus, podroda Cerasus je po prvi put opisan u ovom radu. Prvi rezultati o varijabilnosti dehidrogenaza kod Oblačinske višnje ukazuju da polimorfizam lokusa Idh-2 i Sdh-2 može biti koristan za identifikaciji klonova.
Autor za kontakt Slavica Čolić, Institute for Science Application in Agriculture, Bul. Despota Stefana 68b, 11000 Belgrade, Serbia, phone: ++ 381 11 2751622, fax: ++ 381 11 2752 959, e-mail: slavicacol@yahoo.com
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 3(2012), str.
633 - 647
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:635
Originani naučni rad
FENOTIPSKA I GENETSKA KARAKTERIZACIJA BOTRYTIS CINEREA IZOLATA SA PARADAJZA
Biljana Kuzmanovska1,a, Rade Rusevski1, Ljupcho Jankuloski1,
Mirjana Jankulovska1, Dario IVIC2, Katerina Bandzo3
1 Fakultet za poljoprivredne nauke i hranu, Skoplje, Makedonija
2 Zavod za zaštitu bilja, Hrvatski centar za poljoprivredu, hranu i selo, Zagreb, Hrvatska
3 Poljoprivredni Institut, Skoplje, Makedonija
Izvod
Sto dvadeset i tri izolata Botrytis cinerea su kolekcionirani sa sedam lokaliteta u Makedoniji, gde se paradajz gaji u plastenicima i staklenicima. Na osnovi formiranja micelije, intenziteta sporulacije i produkcije sklerocija, utvrđeno je 9 različitih fenotipova: 4 miceliskih i 5 sklerociskih. Jedan sklerociski fenotip utvrđen u ovom istraživanju, do sada nije opisan. Prisutnost dva transpozabilna elemenata (TE), boty i flipper, određena je PCR metodom. Od ukupno 123 izolata, 20 je imalo oba transpozabilna elemenata, boty i flipper (transposa genotip), 48 nije imalo TE (vacuma genotip) i 55 izolata je sadržalo samo flipper TE (flipper genotip). Nisu detektirani izolati koji sadrže samo boty element. U ovom istraživanji nije utvrđena povezanost fenotipa sa poreklom izolata i prisutnosti TE (boty i flipper).
Autor za kontakt: Biljana Kuzmanovska,Faculty of Agricultural Sciences and Food,blvd. Aleksandar Mekedonski bb,1000 Skopje, Macedonia,tel: ++389 2 3255 195,fax: ++389 2 3134 310,e-mail: bkuzmanovska@zf.ukim.edu.mk, bilka79@yahoo.com
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 3(2012), str. 649 -659.
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:633.15
DOI:
10.2298/GENSR1203649R
Original scientific paper
UTICAJ HIBRIDA NA UGLJENE HIDRATE ZRNa I BILJke KUKURUZA
Milica RADOSAVLJEVIĆ, Marija MILAŠINOVIĆ-ŠEREMEŠIĆ, Dušanka TERZIĆ, Goran TODOROVIĆ, Zorica PAJIĆ, Milomir FILIPOVIĆ, Željko KAITOVIĆ,
Snežana MLADENOVIĆ DRINIĆ
Institut za kukuruz "Zemun Polje", Beograd, Srbija
Izvod
Kukuruz je jedna od najznačajnijih prirodno obnovljivih ugljenohidratnih sirovina. Određivan je osnovni hemijski sastav (sadržaj skroba, proteina, ulja, sirovih vlakana i pepela) i sadržaj lignoceluloznih vlakana (sadržaj NDF, ADF, ADL, himiceluloze i celuloze) zrna i cele biljke sedam ZP hibrida. Dobijena je negativna značajna korelacija između sadržaja proteina i skroba (r=-0,78) i ulja i skroba (r=-0,65) u zrnu. Hibrid ZP 666 je imao naveći sadržaj skroba, sirovih vlakana i celuloze, visok sadržaj NDF, najniži sadržaj ADL i nizak saržaj protina u zrnu. Najniži sadržaj skroba, sirovih vlakana, ADF i celuloze i najviši sadržaj proteina i ulja u zrnu su određeni kod hibrida ZP 158. Hibrid ZP 730 je imao najviši a hibrid ZP158 najniži prinos suve materije cele biljke, cele biljke bez klipa, klipa i prinos svarljive suve materije cele biljke. Razlike u sadržaju NDF, ADF, ADL, hemiceluloze, celuloze i svarljivosti cele biljke kukuruza kod ispitivanih ZP hibrida iznosio je 6,21%, 4,01%, 0,79%, 5,65%, 3,88% i 6,79%. Vrednosti dobijene za sadržaj lignoceluloznih vlakana su se razlikovale od hibrida do hibrida i bile su tesno vezane za svarljivost.
Autor za kontakt: Milica Radosavljević, Maize Research Institute, Zemun Polje, Slobodana Bajića 1, Belgrade, phone: +381 11 37 56 704, e-mail address: rmilica@mrizp.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 3(2012), str. 661 – 677.
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575
DOI:
10.2298/GENSR1203661T
Original scientific paper
IZUČAVANJE ANTIMIKROBNOG POTENCIJALA PRIRODNIH IZOLATA LACTOBACILLUS CASEI/PARACASEI GRUPE
Maja TOLINAČKI 1*, Jelena LOZO 1,2, Katarina VELJOVIĆ 1, Milan KOJIĆ 1, Đorđe FIRA 1,2 i Ljubiša TOPISIROVIĆ 1
1Institut za Molekularnu Genetiku i Genetičko Inženjerstvo, Univerzitet u Beogradu, Beograd, Srbija
2Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, Beograd, Srbija
Izvod
Cilj ove studije je izučavanje antimikrobnog potencijala 52 prirodna izolata vrste L. casei/paracasei. Učestalost gena koji kodiraju BacSJ (bacSJ2-8/bacSJ2-8i genski klaster), acidocin 8912 (acdT), ABC-transporter (abcT) i pomoćni protein (acc) su takođe izučavani. Genski klaster bacSJ2-8/bacSJ2-8i prisutan je kod 49 (94.23%), a acdT kod 41 (78.85%) od 52 testirana soja. Četrdeset sojeva (76.92%) poseduje oba analizirana gena. Interesantno je da samo 17 sojeva (32.69%) koji poseduju bacSJ2-8/bacSJ2-8i genski klaster i/ili acdT gen proizvode bakteriocine. Soj L. paracasei BGNK1-62 poseduje bacSJ2-8/bacSJ2-8i genski klaster, ali ne proizvodi bakteriocin BacSJ što je verovatno posledica nedostatka abcT i acc gena. Nakon transformacije soja BGNK1-62 konstruktom pA2A koji poseduje abcT i acc gene ostvarena je proizvodnja bakteriocina BacSJ. Osim toga, utvrđeno je da soj L. paracasei BGGR2-66 proizvodi nov bakteriocin označen kao BacGR, koji je biohemijski okarakterisan, a određena je i njegova N-terminalna sekvenca.
Autor za kontakt: Maja Tolinački, Institute of Molecular Genetics and Genetic Engineering, University of Belgrade,Vojvode Stepe 444a, P.O. Box 23, 11010 Belgrade, Serbia,Tel: +381 11 397 59 60, Fax: +381 11 397 58 08,E-mail: lab6@imgge.bg.ac.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 3(2012), str. 679-688
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:634.75
Pregedni rad
UPOREDNO ISPITIVANJE FIZIOLOŠKO HEMIJSKIH PROMENA U DVE SORT JAGODE GAJENE U IRANU (cvs. KURDISTAN & SELVA) U TOKU SKLADIŠTENJA NA 40 C
Mohammad JOUKI , Ahmad DADASHPOUR
Klub mladih istraživača - Islamic Azad University- Shahr-e-qods Branch, Tehran, I. R. Iran, P.O. Box: 37515-374
Izvod
Vršena su ispitivanja efekta vremena skladištenja na neke parameter kvaliteta dve sorte jagode na 40 C.Nekoliko parametara kvaliteta je ispitivano uzimanjem uzoraka 1, 7, 14 i 21 dan skladištenja. Vršene su analize težine ploda, sadržaja šećera, parametric boje L*, a*, b*, čvrstina ploda totalna kiselost dobijena titriranjem, pH I ecenjivanje osetljivosti. Plodovi sorte Kurdistan su zadržali početnu težinu, za razliku od sorte Selva, čiji plodovi su gubili 0.6% tržine dnevno zbog dehidratacije. Plodovi sorte Selva su zadržali čvrstinu u odnosu na plodove sorte Kurdistan. Kao što je očekivano boja je bledela kod plodova obe sorte u toku skladištenja. Dobijeni rezultati su pokazali da se pakovanje plodova sorte Kurdistan ostaju dobrog kvaliteta sedam dana u toku skladištenja na 40 C za razliku od plodova sorte Selva koji zadržavaju kvalitet u toku četiri dana skladištenja.
Autor za kontakt: Ahmad Dadashpour, Young Researchers Club- Islamic Azad University- Shahr-e-qods Branch, Tehran, I. R. Iran, P.O. Box: 37515-374,Teheran, Iran, email dadashpour@can.ut.ac.ir
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 3(2012), str. 689-699
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:630
Pregedni rad
Analiza međupopulacionog varijabiliteta belog bora
(Pinus sylvestris L.) upotrebom morfometrijskih markera
Aleksandar Lučić, Vasilije Isajev, Milan Mataruga, Ljubinko Rakonjac, Vladan Popović, Radovan Nevenić i Snežana Mladenović-Drinić
1Institut za Šumarstvo, Beograd, Srbija
2Univerzitet Beograd, Šumarski fakultet, Beograd, Srbija
3 Univerzitet Banja Luka, Šumarski fakultet, Bosna I Hercegovina
4Institut za kukuruz, Zemun Polje, Beograd, Srbija
Izvod
U okviru ovog rada prikazani su rezultati analize međupopulacionog varijabiliteta belog bora (Pinus sylvestris L.) upotrebom morfometrijskih parametara šišarica i sadnica koje vode poreklo iz sedam populacija u Srbiji. Izvršena je analiza 1960 šišarica i njihovog semena, kao i morfometrijskih parametara sadnica (visina i prečnik u korenovom vratu) koje su proizvedene iz tog semena. U okviru ovog rada izvršeno je blizu 11 000 merenja. Analiza dobijenih vrednosti je urađena u programskom paketu Statistica. Komparativnom analizom dobijenih rezultata u proučavanju varijabilnosti morfometrijskih karakteristika šišarica, semena i sadnica može se zaključiti da postoji značajna međupopulaciona varijabilnost koja je u direktnoj zavisnosti od vrste analiziranog svojstva. Ovom analizom proverena je međusobna bliskost ili udaljenost po pitanju analiziranih svojstava, pri čemu je došlo do značajne diferencijacije populacija. Dobijeni rezultati predstavljeni u ovom radu, daju doprinos boljem razumevanju značajnosti analiziranih svojstava na diferencijaciju populacija, dajući preliminarno upoznavanje genetičkog varijabiliteta proučavanih populacija.
Autor za kontakt: Aleksandar Lučić, Institute of forestry, Belgrade, Serbia, phone: ++ 381 63 8413101, emai:l aleksandar.lucic@gmail.com
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 3(2012), str. 701-710
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:633
Pregedni rad
KORIŠĆENJE MUTIRANIH GENOTIPOVA U SELEKCIJI PARADAJZA NA SPECIFIČNA SVOJSTVA U INSTITUTU ZA POVRTARSTVO
Jasmina ZDRAVKOVIĆ, Živoslav MARKOVIĆ, Milan ZDRAVKOVIĆ, Mirjana MIJATOVIĆ, Nenad PAVLOVIĆ
1Institut za povrtarstvo doo, Smederevska Palanka, Srbija
Izvod
Da bi se našao superdominantan gen za prinos paradajza, ispitana je kolekcija od 350 uzoraka (kroz višegodišnja ispitivanja), sa mutacijama gena koji imaju različitu ekspresiju u različitim fazama rasta i razvića paradajza: veličinu ploda, oblik listova, arhitekturu biljke, broj plodova, itd. Sadašnja semenska proizvodnja Instituta za povrtarstvo obuhvata 26 hibrida i dva hibrida u procesu priznavanja, različitih namena i karakteristika. Najčešće korišćeni mutirani geni korišćeni pri selekciji paradajza u Institutu za povrtarstvo su: sp (self pruning) koji je ugrađen u determinantne hibride (Balkan F1, Marko F1, Rebus F1) i sorte (Narvik SPF, SP-109, Adonis), u (iniform ripening) - Lido F1, Atina F1, Danubius F1, rin (ripening inhibitor) - Nada F1, Šampion F1, Sef F1, Sidra F1, Rebus F1, j (jointless) – Narvik, Adonis, SP-109, c (potato leaf) - Mi-13, Enigma F1, Rebus F1, Ph -2 (Phytophtora infestans resistance) – Luna F1, Zlatni jubilej F1, Sef F1. Kvalitet plodova paradajza definišu dve grupe gena koji određuju organoleptička svojstva i hranljivi sastav. Organoleptički kvalitet podrazumeva ukus i miris, boju i teksturu plodova koje su uslovljene sortnim razlikama, nutritivnim režimom biljaka, fazom zrenja i berbom. Malo se zna o genetskoj regulaciji koja je odgovorna za varijaciju ovih osobina.
Autor za kontakt: Jasmina Zdravkovic, Institute for Vegetable Crops doo, Karađorđeva 71, Smederevska Palanka, email:jzdravkovic@institut-palanka.co.rs, tel 026/317170,fax 026/317785