GENETIKA, Vol. 23, No.3 (1991)
F. STUMPF, Lidija HALDA i W. KLINGMULLER
KONSTRUKCIJA JF12, MALOG PLAZMIDA KOJI SADRŽI NIF KLASTER BAKTERIJE ENTEROBACTER AGGLOMERANS 333 [Izvod]
Snežana MLADENOVIĆ, Kosana KONSTANTINOV, M. DENIĆ i Bojana TADIĆ
TEHNOLOGIJA REKOMBINANTNE DNKU OPLEMENJTVANJU KUKURUZA. VI.
Uticaj stranih gena na ekspresiju genoma kukuruza u biljkama transformisanim različitim tehnologijama [Izvod]
Vesna LAZIĆ-JANČIĆ, D. KOVAČEVIĆ i M. DENIĆ
EFEKAT ALUMINIJUMA NA EKSPRESIJU GENA KUKURUZA [Izvod]
Z. TOMOVIĆ i Branka KOLEVSKA-PLETIKAPIĆ
REGENERACIJA BILJAKA TOPOLA IZ KALUSNOG TKIVA [Izvod]
Maria D. OCHANDO i C. de JUANA
MORFOLOŠKA GENETIČKA VARIJABILNOST U PET PRIRODNIH POPULACIJA Drosophila melanogaster IZ ŠPANIJE [Izvod]
L. KOJIĆ, I. HUSIĆ, R. STOJŠIN i G. DRINIĆ
DIALELNA ANALIZA SADRŽAJA VODE U ZRNU KUKURUZA POSLE FORMIRANJA CRNOG SLOJA [Izvod]
J. ĐORĐEVIĆ i M. FILIPOVIĆ
EFEKAT GENA ZA DUŽINU KLIPA U B73 I B84 INBRED LINIJA KUKURUZA (ZEA MAYS L.) [Izvod]
R. CEROVIĆ
CITOGENETIČKE OSOBINE VIŠNJE U ODNOSU NA POLEN [Izvod]
P. CINDRIĆ, Nada KORAĆ i Mira MEDIĆ
NOVA SORTA VINOVE LOZE OTPORNA NA PLASMOPARA VITICOLA [Izvod]
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 23, broj 3 (1991),
str: 181-190
© 1991 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.111/041'048
Originalni naučni rad
KONSTRUKCIJA JF12, MALOG PLAZMIDA KOJI SADRŽI NIF KLASTER BAKTERIJE ENTEROBACTER AGGLOMERANS 333
F. STUMPF1, Lidija HALDA2 i W. KLINGMULLER1
1 Institut za genetiku Univerziteta u Bayreuth-u, 8580 Bayreuth, Nemacka i
2Institut za kukuruz, 'Zemun Polje', 11080 Beograd-Zemun, Jugoslavija
Izvod
Konstruisan je JF12, mali plazmid koji sadrži nif gen klaster bakterije Enterobacter agglomerans 333. U eksperimentu su korišćeni kozmidipea MS2-2 i pea MS2-16. Ovi kozmidi sadrže različiti broj nif gena soja Enterobacter agglomerans 333 u istom kozmidu, pHC79. Smal fragment peaMS2-2 kozmida (nif geni H, D, K, Y, E, N, X, U, S, V, M, L, A i B) i EcoRl fragment peaMS2-16 (nif geni A, B,Q, F, J) su selekcionisani kao izvor m/gena. Izolovani nif fragmenti su klonirani u pACYC177 i pUC18. Fuzijom Apal fragmenta pUC18 plazmida sa plazmidom pACYC177 konstruisan je plazmid JF12, veličine 33kb. Sposobnost konstrukta da fiksira azot potvrđena je u Escherichia coli sojevima HB101 i C600.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 23, broj 3 (1991),
str: 191-204
© 1991 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.575.47.633.15
Originalni naučni rad
TEHNOLOGIJA REKOMBINANTNE DNKU OPLEMENJTVANJU KUKURUZA. VI.
Uticaj stranih gena na ekspresiju genoma kukuruza u biljkama transformisanim različitim tehnologijama
Snežana MLADENOVIĆ, Kosana KONSTANTINOV, M. DENIĆ i Bojana TADIĆ
Institut za kukuruz "Zemun Polje" 11081 Zemun-Beograd, Jugoslavija
Izvod
Transformacija genoma kukuruza je vršena primenom dve tehnologije: potapanjem polenovih zrna u rastvor plazmidne DNK, koja sadrži selektivni marker NPT II gen, i samooplodnja biljaka inbred linije B73 i potapanjem suvog semena iste samooplodnje linije u rastvoru iste, plazmidne DNK. Tretirane biljke su obeležene kao T0 a transformisano potomstvo kao T1 T2 biljke. Praćena je integracija, ekspresija i nasleđivanje unesenog marker gena. Integracija marker gena u biljnu DNK je praćena dot-blot i Southern analizom, kori5cenjem specifične probe, fragmenta koji sadrži sekvencu koja kodira sintezu NPT II gena. Ekspresija gena je praćena analizom aktivnosti neomocinfosfotransferaze u kontrolnim i transformisanim biljkama U biljkama sa izmenjenim vremenom cvetanja vršena je analiza alozimskog polimorfizma nekoliko sistema enzima.
Utvrđena je integracija, ekspresija i nasleđivanje marker NPT II gena kako u genomu biljke tako i u genomu bakterija koje zive u ispitivanim tkivima kukuruza.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 23, broj 3 (1991),
str: 205-214
© 1991 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.546.621.633.15:631.523.11
Originalni naučni rad
EFEKAT ALUMINIJUMA NA EKSPRESIJU GENA KUKURUZA
Vesna LAZIĆ-JANČIĆ, D. KOVAČEVIĆ i M. DENIĆ
Institut za kukuruz "Zemun Polje", 11000 Beograd-Zemun, Jugoslavija
Izvod
U cilju da se ispita uticaj aluminijuma (250 (M) na ekspresiju gena kukuruza analizirani su produkti in vivo i in vitro sinteze proteina. In vivo sinteza proteina praćena je obeležavanjem korenova intaktnih biljaka pomoću 35S-metionina. Obeleženi proteini su ekstrahovani i analizirani dvodimenzionalnom elektroforezom na poliakrilamidnom gelu. Zapazena je indukcija sinteze/akumulacije većeg broja polipeptida u prisustvu aluminijuma. Broj akumuliranih polipeptida je zavisio od dužine tretmana aluminijumom. In vitro translacijom ukupne RNK izolovane iz korenova kontrolnih biljaka i biljaka tretiranih aluminijumom i visokom tempera-turom, dobijeni su polipeptidi koji su analizirani jednodimenzionalnom elektroforezom na gradijentu poliakrilamida. U prisustvu Al zapažena je akumulacija dva translaciona produkta molekulskih težina oko 54 i 64 kDa koji su bili zapaženi i medu produktima dobijenim u odgovoru na tretman visokom temperaturom.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 23, broj 3 (1991),
str: 215-222
© 1991 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.631.527.1
Originalni naučni rad
REGENERACIJA BILJAKA TOPOLA IZ KALUSNOG TKIVA
Z. TOMOVIĆ i Branka KOLEVSKA-PLETIKAPIĆ
Institut za topolarstvo, A. Cehova 13, 21000 Novi Sad i
Zavod za molekularnu biologiju Prirodno-matematičkog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu, 41000 Zagreb, Jugoslavija
Izvod
Indukcija i razvoj kulture kalusa ostvaren je iz delova biljaka Leuce topola dobijenih u kulturi tkiva. Najbolji rezultati postignuti su korišćenjem listova i segmenata stabalaca, a znatno slabiji korišćenjem segmenata korena. Na kalusima poreklom iz lista i stabalaca regenerisani su zeleni izbojci. Tom prilikom su ispoljene značajne razlike između genotipova.
Pored listova i stabalaca za kulturu kalusa korišćeni su i nedozreli embrioni američke crne topole (P. deltoides) i balzamaste topole (P. trictwcarpa). Iz ovih kalusa regeneracija izbojaka bila je daleko uspešnija u odnosu na genotipove topola iz sekcije Leuce, a što je ispoljeno većom učestalošću regeneracije izbojaka.
Za kulturu kalusa svih ispitivanih vrsta i genotipova korišćena je WS podloga sa dodatkom 0,5 mg/1 piridoksina HC1, 1 mg/1 2,4—D i 1 mg/1 NAA.
Indukcija i početni razvoj izbojaka ostvaren je na ACM podlozi. Za dalji razvoj i mikropropagaciju izbojaka korišćene su različite hranljive podloge, a što je uslovljeno pripadnošću određenoj vrsti topola. Najbolji razvoj izbojaka P. deltoides postignut je na MS podlozi sa 0,2 mg/1 NAA. Uspešan razvoj izbojaka P. trichocarpa ostvaren je na istoj podlozi sa dodatkom 0,02 mg/1 NAA i 0,2 mg/1 BA. Mikropropagacija topola iz sekcije Leuce obavljena je na ACM podlozi sa 20 mg/1 adenin sulfata, 80 mg/1 lizina, 100 mg/1 inozitola, 0,5 mg/1 BA i 0,02 mg/1 NAA. Nakon oživljavanja biljke su presađene u kompost u stakleniku, a nakon aklimatizacije prenete su u rasadnik.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 23, broj 3 (1991),
str: 223-230
© 1991 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.17.576.3.914.6
Originalni naučni rad
MORFOLOŠKA GENETIČKA VARIJABILNOST U PET PRIRODNIH POPULACIJA Drosophila melanogaster IZ ŠPANIJE
Maria D. OCHANDO i C. de JUANA
Odeljenje za genetiku, Fakultet bioloških nauka Univerziteta Complutemse, 28040 Madrid, Španija
Izvod
U pet prirodnih populacija Drosophila melanogaster iz Španije, nađeno je da učestalost morfoloških. mutantnih fenotipova varira između 5-80% po individui.
Studija F2 generacije, posle inbridinga F1 potomaka divljih ženki, pokazuje da su ove ženke sadržale, u proseku, između 2,2-2,8 recesivnih mutacija u heterozigotnom obliku.
Otkrivena genetička varijabilnost je upoređena sa onom koju su ustanovili drugi autori na populacionim karakteristikama. Utvrđeno je da su učestalosti recesivnih morfoloških mutanti nadene u proučavanim populacijama u potpunoj saglasnosti sa pretpostavkom o postojanju ravnoteže između stope mutacija i selekcije za recesivne homozigote, čime se potvrduje balansna teorija genetičkih opterećenja.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 23, broj 3 (1991),
str: 231-237
© 1991 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.631.523.11: 635.15
Originalni naučni rad
DIALELNA ANALIZA SADRŽAJA VODE U ZRNU KUKURUZA POSLE FORMIRANJA CRNOG SLOJA
L. KOJIĆ, I. HUSIĆ, R. STOJŠIN i G. DRINIĆ
Institut za kukuruz "Zemun Polje" 1080 Beograd-Zemun, Jugoslavija
Izvod
Sadržaj vode u zrnu kukuruza pri berbi i brzina ispuštanja vode iz zrna, predstavljaju vrlo značajna svojstva sa genetičkog, selekcionog, proizvodnog i ekonomskog stanovišta. Zbog toga se ovom problemu posvećuje odgovarajuća pažnja.
Ova istraživanja su imala za cilj da se u dialelnoj seriji od pet linija (L155, B432, R59, Oh43Ht i Va25) utvrdi način i priroda delovanja gena (aditivni, dominantni, interakn'vni), kao i kombinaciona vrednost inbred linija za svojstvo sadržaj vode u zrnu 10 i 20 dana posle nastanka fiziološke zrelosti zrna kukuruza.
Analiza varijanse kombinacione vrednosti za sadržaj vode u zrnu 10 i 20 dana posle pojave crnog sloja na zrnu, pokazuje da postoje visokosignifikantne razlike za opštu (GCA) i specifičnu kombinacionu vrednost (SCA). S obzirom da je GCA pokazatelj aditivne genetičke varijanse, a SCA neaditivne tj. dominacije i epistaze, proizilazi da je sadržaj vode u zrnu uslovljen genima sa aditivnim i neaditivnim delovanjem.
Odnos GCA/SCA je nešto veći od jedinice i pokazuje neznatno preovlađivanje aditivnog nad neaditivnim delovanjem gena. Ovo je značajno zbog toga što se aditivno delovanje gena odgovarajućim metodama selekcije može da fiksira u kasnijim generacijama
Najveću vrednost GCA imale su linije Va25, R59 i Oh43Ht. Nasuprot njima, linije B432 i VI58 imale su negativne vrednosti GCA. Pošto je GCA pokazatelj aditivne genetičke varijanse, a aditivni se geni mogu fiksirati u narednim generacijama, to VI58 i B432 iako imaju negativne vrednosti GCA (pa i LI 55) su interesantne sa stanovišta oplemenjivanja kukuruza na manji sadržaj vode u zrnu.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 23, broj 3 (1991),
str: 239-245
© 1991 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.631.523.11 : 633.15
Originalni naučni rad
EFEKAT GENA ZA DUŽINU KLIPA U B73 I B84 INBRED LINIJA KUKURUZA (ZEA MAYS L.)
J. ĐORĐEVIĆ i M. FILIPOVIĆ
Institut za kukuruz "Zemun Polje", 11080 Beograd-Zemun, Jugoslavija
Izvod
U radu je proučavan efekat gena za dužinu klipa u dva visokoprinosna single-cross hibrida kukuruza sa jednim zajedničkim roditeljem: ZPL25 x B73 i ZPL25 x B84. Procenjene vrednosti efekata aditivnih, dominantnih i efekata dvogenske epistaze dobijene su analizom proseka generacija ukrštanja dva roditelja (P1, P2, F1, F2, BC1 i BC2). Naime, koristeći međuzavisnost efekata gena i fenotipske ekspresije dužine klipa, moguće je utvrditi koji genski efekti imaju veći značaj u ispoljavanju ovog svojstva. Ogled je bio postavljen po metodi slučajnog blok sistema u šest ponavljanja i dve lokacije (Zemun Polje i Velika Plana) tokom 1990. godine, pri standardnoj gustini gajenja od 59.700 biljaka/ha. Na osnovu dobijenih rezultata može se zaključiti sledeće:
- Razlike u dužini klipa, dobijene zamenom inbred linije B73 sa B84, nastale su, primamo, usled različitog dominantnog genskog efekta.
- Efekti aditivnih gena, u oba slučaja, bili su statistički značajni. Međutim, niže vrednosti aditivnih genskih efekata ukazuju da oni nisu primami u nasleđivanju dužine klipa.
- Otkriveni epistatički genski efekti pokazuju da je epistaza značajna za ispoljavanje dužine klipa, ali, takođe, da epistaza varira u zavisnosti od uslova spoljne sredine, više nego efekti aditivnih i dominantnih gena pojedinačno.
- Poređenjem genetičkih efekata u različitim uslovima spoljne sredine utvrđena su izvesna odstupanja u statističkoj značajnosti. Ovo je direktna posledica značajne interakcije genotip x spoljna sredina koja nije bila predmet ovog istraživanja.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 23, broj 3 (1991),
str: 247-258
© 1991 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.631.523.11: 634.2
Originalni naučni rad
CITOGENETIČKE OSOBINE VIŠNJE U ODNOSU NA POLEN
R. CEROVIĆ
Institut za voćarstvo i vinogradarstvo, 32000 Čačak, Jugoslavija
Izvod
Cilj istraživanja bio je da se prouče citogenetičke osobine u dve sorte višanja - 'Čačanskog rubina' i 'Šumadinke' - u odnosu na vitalnost i klijavost in vitro njihovog polena. Utvrđeno je da variranje stepena i regularnosti procesa mejoze u mikrosporogenezi u ispitivanih sorti višanja imalo za posledicu odgovarajuću veću ili manju korelaciju sa vitalnošću i klijavošću polena in vitro. Iregulamost procesa mejoze u mikrosporogenezi ogledala se najpre kroz nepravilnu konjugaciju hromozoma, njihovo zaostajanje kao i u različitoj frekvenciji pojedinih grupa mikroskopa u fazi tetrada. U toku dve godine utvrđeno je da su proučavane citogenetičke osobine kao i njihovo variranje u većoj korelaciji sa vitalnošću i klijavošću polena in vitro kod sorte 'Cačanskog rubina' u odnosu na sortu 'Šumadinku'.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 23, broj 3 (1991),
str: 259-270
© 1991 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.631.523 : 634.84
Originalni naučni rad
NOVA SORTA VINOVE LOZE OTPORNA NA PLASMOPARA VITICOLA
P. CINDRIĆ, Nada KORAĆ i Mira MEDIĆ
Institut za vinogradarstvo, voćarstvo i hortikulturu Poljoprivredni fakultet, Univerzitet u Novom Sadu, 21000 Novi Sad, Jugoslavija
Izvod
Cilj ovog rada je bio stvaranje stone sorte visokog kvaliteta grozda koja fie uz to biti otporna na gljivične bolesti.
Iz 24 kombinacije ukrštanja, u kojima je barem jedan roditelj bio interspecies sorta, odnegovano je 1838 sejanaca. Kao rezultat selekcije izdvojen je genotip SK 78-3/52 koji je dobijen iz ukrštanja francuske sorte Muscat de Saint Vallier i sovjetske sorte Ljana.
U radu su izneti rezultati ampelografskih ispitivanja kandidata za novu sortu u poređenju sa njegovim roditeljima i sa poznatom sortom Muskat Hamburg koja je poslužila kao standard. U poređenju sa svojim roditeljima Lasta(SK 78-3/52) ispoljava intermedijarnu rodnost, ali ima znatno bolji kvalitet grožđa koji se ogleda u lepom izgledu grozda i bobica i finom ukusu.
U odnosu na sortu Muskat Hamburg, koja je u procesu priznavanja sluzila kao standard, Lasta daje znatno viSe komercijalno vrednog stonog grozda. Ima krupnije i ujednačenije bobice, a sadrži više šećera uz istovremeno povišen sadržaj kiselina. Bobice su ovalne, dužine 23,0 i širine 18,8 mm. Pokožica ima lepu žutu boju, čini celinu sa pulpom, koja je izrazito čvrste konzistencije. Semenke ne smetaju pri jelu. Ukus grozda je neutralan, ali harmoničan i dugo vremena zadržava finu svežinu.
Lasta ispoljava visok stepen otpornosti prema Plasomopara viticola, ali je osetljiva na Uncinula necator. Na niske temperature je relativno osetljiva, ali ne vise nego većina stonih sorti.